Cúm dạ dày & ngộ độc thực phẩm (Viêm đường tiêu hóa)

Viêm đường tiêu hóa là gì?

Viêm đường tiêu hóa là một bệnh nhiễm trùng dẫn đến viêm dạ dày hoặc ruột. Bệnh có thể xảy ra với bất kỳ ai nhưng có thể phổ biến hơn ở trẻ em và người lớn tuổi do hệ thống miễn dịch yếu hơn.

Tùy vào nguyên nhân, bệnh cũng có thể được gọi là cúm dạ dày (viêm dạ dày ruột) hoặc ngộ độc thực phẩm.

Triệu chứng của cúm dạ dày hoặc ngộ độc thực phẩm là gì?

Nhìn chung, các triệu chứng của cúm dạ dày và ngộ độc thực phẩm tương tự nhau và có thể bao gồm:

• Sốt
• Buồn nôn
• Nôn
• Đau đầu
• Tiêu chảy nhiều nước
• Đau và co thắt bụng

Trong những trường hợp hiếm gặp, cúm dạ dày có thể khiến bạn bị mất nước nặng. Cảnh giác với các triệu chứng:

• Chóng mặt
• Khô miệng
• Mắt trũng
• Khát nước nhiều
• Nhìn mờ
• Không thể suy nghĩ rõ ràng hoặc không thể tập trung
• Giảm lượng nước tiểu

Nguyên nhân gây viêm đường tiêu hóa là gì?

Nhìn chung, viêm đường tiêu hóa có thể do vi-rút, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây ra:

Cúm dạ dày

Cúm dạ dày do vi-rút, như rotavirus hoặc norovirus, gây ra. Norovirus là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm đường tiêu hóa cấp tính. Các vi-rút khác bao gồm astrovirus và adenovirus. Triệu chứng thường xuất hiện trong vòng 1 – 3 ngày sau khi tiếp xúc với vi-rút.

Viêm đường tiêu hóa do vi-rút có thể được truyền qua:

• Tiếp xúc vật lý với người bị nhiễm bệnh
• Tiếp xúc với các đồ vật bị nhiễm bẩn, như dụng cụ ăn uống và đồ chơi

Ngộ độc thực phẩm

Ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn, vi-rút hoặc ký sinh trùng trong thức ăn nhiễm bẩn gây ra. Triệu chứng thường xuất hiện trong vòng 1 giờ – 7 ngày sau khi dùng thức ăn.

Các nguồn gây ngộ độc thực phẩm phổ biến bao gồm:

• Trái cây hoặc rau chưa rửa
• Trứng, thịt, cá hoặc động vật có vỏ còn sống
• Cơm nguội chưa được hâm đủ nóng
• Phô mai mềm hoặc sữa chưa tiệt trùng

Biến chứng và các bệnh liên quan của viêm đường tiêu hóa là gì?

Viêm đường tiêu hóa có thể gây các biến chứng nặng, thậm chí đe dọa tính mạng, ở những người dễ bị tổn thương, bao gồm:

• Trẻ nhỏ
• Phụ nữ mang thai
• Những người đang dùng thuốc ức chế hệ miễn dịch
• Những người có hệ miễn dịch yếu
• Người lớn tuổi

Trẻ em và trẻ sơ sinh đặc biệt có nguy cơ bị các triệu chứng nặng do viêm đường tiêu hóa vì bị mất nước nhanh hơn nhiều người lớn.

Làm thế nào để phòng ngừa viêm đường tiêu hóa?

Viêm đường tiêu hóa không thể phòng ngừa hoàn toàn, mặc dù có vắc-xin cho một số loại vi-rút gây bệnh. Ví dụ như có thể cho trẻ 3 – 8 tháng sử dụng vắc-xin rotavirus để ngăn ngừa những trường hợp viêm đường tiêu hóa nặng do rotavirus.

Bên cạnh tiêm vắc-xin, bạn có thể phòng ngừa viêm đường tiêu hóa bằng cách:

• Tránh thức ăn sống hoặc tái
• Tránh tiếp xúc vật lý với người bị viêm đường tiêu hóa
• Duy trì thực hành vệ sinh tốt như là rửa tay thường xuyên
• Khử trùng các bề mặt như là bàn bếp hay bàn làm việc thường xuyên
• Rửa tay trước khi nấu ăn hoặc xử lý thực phẩm
• Tách riêng thức ăn sống và thức ăn có thể ăn được ngay
• Giữ mát hoặc trữ đông ngay các thức ăn dễ hỏng
• Không dùng chung cốc hoặc dụng cụ ăn uống

Lưu ý: Có thể bị nhiễm bệnh viêm đường tiêu hóa nhiều lần vì có rất nhiều chủng vi-rút gây ra bệnh viêm đường tiêu hóa. 

Viêm đường tiêu hóa được điều trị như thế nào?

Trong đa số các trường hợp, viêm đường tiêu hóa sẽ tự khỏi. Đối với các triệu chứng nặng hoặc kéo dài, kháng sinh có thể được chỉ định nếu bệnh viêm đường tiêu hóa không phải do vi-rút gây ra.

Đối với viêm đường tiêu hóa ở trẻ nhỏ, tránh dùng thuốc không kê đơn để ngừng nôn hoặc tiêu chảy. Hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ nếu các triệu chứng không đỡ hoặc nếu trẻ không thể giữ nước.

Xử trí các triệu chứng nhẹ

Cách xử trí các triệu chứng nhẹ của viêm đường tiêu hóa:

• Tăng lượng tiêu thụ chất lỏng nhưng uống từng lượng nhỏ, thường xuyên. Cố gắng uống nước mỗi 30 phút – 1 giờ. Không uống quá nhiều một lúc để tránh bị nôn. Một cách thay thế nước là kem que đông lạnh.
• Bù nước với các chất điện giải. Các dung dịch bù nước đường uống hoặc đồ uống cho người tập thể thao có thể giúp bù nước cũng như các chất điện giải. Tuy nhiên, cố gắng tránh đồ uống có đường. Nếu bạn đang chăm sóc một trẻ sơ sinh, hãy hỏi bác sĩ để tìm loại dung dịch nào tốt nhất cho trẻ sơ sinh.
• Ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa. Sau khi đỡ nôn, hãy ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa như cơm, khoai tây, bánh mì nướng và chuối. Từ từ trở lại với chế độ ăn uống bình thường khi bạn bắt đầu cảm thấy khỏe hơn. Tránh rượu bia, cà phê và thức ăn nhiều đường hoặc chất béo.
• Cân nhắc dùng men vi sinh.
• Nghỉ ngơi nhiều.

Khi nào bạn cần chăm sóc y tế?

Nếu triệu chứng kéo dài, hoặc nếu nghi ngờ, hãy thảo luận với bác sĩ hoặc đến khám tại Khoa Cấp cứu.

Nếu con bạn bị tiêu chảy hơn 1 tuần, hãy loại bỏ sữa và tất cả các sản phẩm từ sữa trong khoảng 2 tuần. Điều này là vì một số trẻ có một thời gian ngắn không dung nạp được sữa sau một đợt viêm đường tiêu hóa kéo dài. Các dạng thay thế sữa bao gồm sữa đậu nành hoặc sữa công thức không chứa lactose.